نگاه انتقادی به کلاس آنلاین و آموزش مجازی
کلاس‌های آنلاین و وبینارهای آموزشی، امروزه جزئی از زندگی دانش‌آموزان، دانشجویان و همه افرادی شده که علاقه‌مند به کسب دانش و مهارت هستند. این نحوه تدریس و یادگیری مزایای بسیاری دارد و در مقابل کاستی‌هایی هم دارد که به صورت منصفانه در این مطلب آنها را مورد داوری قرار خواهیم داد.
قبل از اینکه به این مطلب بپردازیم توجه داشته باشید که استفاده ما از وبینار تنها به دلیل همه‌گیری و شرایط امروز جهان نیست بلکه حداقل یک دهه است که ما از این تکنولوژی برای انتقال مفاهیم استفاده می‌کنیم. این شرایط باعث شد خیلی سریع همه مردم مجبور به استفاده از وبینار و کلاس آنلاین شوند. اما به هرحال این تکنولوژی مانند هر فناوری دیگری نیاز به زمان دارد تا به بلوغ برسد و اشکالات عمده آن برطرف شود.
در حال حاضر با وجود اینکه شرایط برای برگزاری کلاس‌های حضوری تا حدودی مهیاست، اما باز هم بسیاری از آموزشگاه‌ها ترجیح می‌دهند همچنان از کلاس‌های آنلاین استفاده کنند و یا کلاس‌های حضوری و آنلاین را در کنارهم داشته باشند.
اهمیت آموزش مجازی برای شرکت‌کنندگان و برگزارکنندگان
برای قضاوت در مورد کلاس آنلاین باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که تفاوت زیادی بین آموزش الکترونیک و آموزش آنلاین وجود دارد. اینکه افراد تعدادی ویدیوی آموزشی را ببینند اگرچه میتواند در شرایط خاصی مفید باشد، اما به هیچ وجه نمی‌تواند جایگزین آموزش حضوری شود. اما در مورد آموزش آنلاین و وبینار این موضوع کاملا متفاوت است. امکان تعامل دوطرفه، یک امکان ضروری برای یادگیری است که در کلاس آنلاین هم مشابه کلاس‌های حضوری فراهم است. علاوه براین، مواردی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم نکاتی هستند که به ما ثابت می‌کند پلتفرم‌های وبینار نسل جدید آموزش در جهان هستند.
بررسی مهم‌ترین ابعاد برگزاری وبینارهای آموزشی
با مقدماتی که بیان شد، راحت‌تر می‌توانیم از دیدگاه منتقادانه به این پدیده نگاه کنیم و بدون پیش‌داوری نکات مثبت و منفی آن را بیان کنیم. به هرحال هر تکنولوژی نوظهوری معایبی دارد که باید با بررسی و ارایه راه‌حل در جهت بهبود آن گام برداریم.
نکات منفی و چالش‌های برگزاری کلاس آنلاین و وبینار آموزشی
واقعیت این است که نکات منفی وبینارها از دیدگاه برگزارکننده، مدرس و شرکت‌کننده، یکسان نیست. هر کدام از این افراد انتقادهای خاص خود را دارند. اما برخی نکات بین همه این افراد مشترک است. تعامل در فضای‌مجازی کاملا متفاوت است نسبت به تعامل در یک کلاس درس یا یک همایش حضوری. از طرفی به هرحال امکان نظارت مدرس بر دانش‌آموزان کاهش پیدا می‌کند و این تکنولوژی هنوز راه‌حل کاملی برای ارزشیابی کاربران ارایه نکرده است.
معمولا افراد تاثیر زیادی از محیط اطراف خود دریافت می‌کنند. زمانی که افراد در یک کلاس درس حضور دارند و در سکوت به صحبت‌های مدرس گوش می‌کنند حتی حواس‌پرت‌ترین دانش‌آموز هم تحت تاثیر محیط قرار می‌گیرد هرچند میزان تمرکز افراد نیز بسیار متفاوت است.
دسترسی کاربران به اینترنت و وسیله‌ای که بتوانند با آن وارد کلاس آنلاین شوند هم موردی است که یک چالش جدی محسوب می‌شود. تلاش‌های زیادی صورت گرفته که دسترسی به کلاس آنلاین با هر سرعت و کیفیت اینترنت و دستگاه‌هایی با سخت‌افزار متوسط و ضعیف نیز ممکن شود.
نکات مثبت و راه‌حل‌های جدید برای برگزاری وبینارهای آموزشی
شما با شرکت در وبینار آموزشی، به جای رفتن سر کلاس‌های حضوری، دیگر نیازی به طی کردن آن همه مسافت با کرایه‌های بالا و شلوغی و ترافیک‌های سنگین نخواهید داشت و این یک امتیاز مثبت برای شما محسوب می‌شود.
در کلاس‌های آموزشی به‌صورت حضوری محدودیت‌هایی از قبیل مکان آموزش وجود دارد، این محدودیت به این معناست که شما نمی‌توانید غیر از شهر خود از آموخته‌های شهرهای دیگر و حتی فراتر (آموزش‌های کشوری) استفاده کنید؛ اما در وبینار آموزشی دیگر مسئله شهر و استان برای آموزش وجود ندارد. ساده‌تر بگوییم که هیچ محدودیتی در مرزهای یادگیری شما را احاطه نمی‌کند.
از دیگر برتری‌های وبینارهای آموزشی در مقایسه با کلاس‌های حضوری می‌توان به کاهش هزینه‌ها اشاره کرد. زمانی که شما در خانه و از راه دور تحصیل می‌کنید یا آموزش می‌بینید، دیگر هزینه‌های رفت‌وآمد و همچنین می‌توان گفت هزینه خرید لباس نیز تا حد زیادی کاهش می‌یابد و علاوه بر زمان در هزینه نیز صرفه‌جویی می‌شود.
یک نکته جالب! در وبینارهای آموزشی علاوه بر آنکه محدودیت مکانی وجود ندارد و از راه دور می‌توان آموزش دید، محدودیت برای آموزش با استاد نیز وجود ندارد، یعنی شما می‌توانید از آموزش‌های هر استادی که مدنظر دارید، صرفه نظر از شهر یا آموزشگاهی که آن اساتید تدریس می‌کنند، بهره ببرید. در این صورت دیگر نیاز به نگرانی برای پیدا کردن بهترین اساتید شهر خود در بهترین آموزشگاه‌ها با شهریه‌های فوق‌العاده بالا ندارید.
وبینار آموزشی چقدر در یادگیری تأثیر دارد؟
و اما مهم‌ترین مسئله برگزاری یک وبینار میزان اثرگذاری و بازخورد آن است. در نهایت اینکه شما در کلاس چه پوشیدید، چقدر راه طی کردید و هیچ‌چیز دیگری ذره‌ای اهمیت ندارد به‌جز بهره‌ای که از یادگیری و علم گرفتید.
ما قبول داریم که شرایط کرونا کلاس‌های آنلاین و وبینار های آموزشی را به ما تحمیل کرد، شاید اگر در شرایط کاملاً عادی این سیستم آموزشی پیشنهاد داده می‌شد بسیاری از افراد به جای مخالفت از آن استقبال می‌کردند. اما همچنان این حقیقت در جریان است که به‌قول‌معروف چیزهایی که با زور به ما تحمیل می‌شوند خوشایند نخواهند بود!
اما اگر تلاش کنیم که با دید بازتری به این قضیه بنگریم می‌توانیم اثر مثبت آن را نیز دریابیم. ما می‌دانیم که مشکل اینترنت وجود دارد و گاهی کلاس آنلاین به‌صورت عجیبی خسته‌کننده می‌شود، ما به دانش‌آموختگان حق می‌دهیم که کلاس‌های زنده را به محیط مصنوعی مجازی ترجیح دهند، اما استادان و مدرسان نهایت تلاش خود را جهت بهترین ارائه به کار می‌گیرند و زیرساخت‌های آموزش مجازی به‌مرور زمان بهتر و بهتر می‌شود، به این ترتیب ما از مخالفان صد درصدی این نوع از آموزش تقاضا داریم که کمی راجع به مخالفت خود بیندیشند و با قیاس نوع عملکرد کلاس آنلاین کنونی با کلاس آنلاین یک سال پیش به پیشرفت آن نیز پی ببرند.
البته بخش مهمی از انتقادات به برگزارکننده و مدرسین رویدادها برمیگردد. مدرس یک رویداد آنلاین قطعا باید تفاوت هایی را در نحوه ارایه خود ایجاد نماید. هنگام تدریس در کلاس حضوری مدرس با استفاده از حرکات دست و زبان بدن میتواند باعث شود افراد کمتر خسته شوند اما در ارایه آنلاین چون چنین ابزاری وجود ندارد باید از سایر ابزارهایی که در پلتفرم ها قرار داده شده نهایت استفاده را ببریم و ارایه جذاب‌تری داشته باشیم.
همچنین خانواده ها نیز در زمینه پرورش مهارت های دانش آموزان برای زندگی در عصر دیجیتال، باید فعال تر باشند و آموزش های لازم را ببینند تا بتوانند باعث ارتقای سواد رسانه ای در خانواد خود شوند.